Osasun Mentalaren Nazioarteko Egunean ‘Zarena Gara’ aurkeztu genuen, normalizazioari buruzko film laburra
Aurten, ‘Zarena Gara’ film laburra jendaurrean aurkeztuz ospatu dugu urriaren 10a, Osasun Mentalaren Nazioarteko Eguna. Filma Arrasateko Kulturate eraikinean estreinatu zen. Proiekzioan izan ziren Monse Esparza Ahizpa Ospitalarien Komunitateko ahizpa nagusia eta Jesus M. Arizmendiarrieta Aita Menni Ospitaleko Giza Baliabideetako zuzendaria, baita hainbat moja eta Errehabilitazio Psikosozialeko Zentroetako, Eguneko Ospitaleko eta Aita Menni Ospitaleko etxebizitza komunitarioko lantalde profesionaleko kide ugari ere.
Vicente Hueso Errehabilitazio Psikosozialeko Zentroen arduradunak aurkeztu zuen filma eta hainbat datu eman zituen: Espainian, milioi erdi pertsona inguruk dute eskizofrenia, eta aurreikusten da 4 biztanletik 1ek, alegia, biztanleen %25ek, arazo mentalen bat izango dutela euren bizitzan zehar. Osasun mentalari lotutako arazoen gaur egungo egoera zein den guztiok errazago ulertzeko, paralelismo grafiko bat egin zuen gure ospitale psikiatrikoaren bilakaerari eta gaixotasun mental larrien tratamenduan emandako aurrerapausoei buruz. Kasu askotan, dagoeneko ez da beharrezkoa eguneko 24 orduetan ikuskatzea, eta, horrenbestez, ezta ospitaleratzea ere. Itxaropen iturri berriak ireki dira, eta orain, bestelako baliabide batzuk behar dira, integraziora, inklusiora eta komunitateko bizitzako partaidetzara gehiago bideratuak.
Horregatik guztiagatik, eta ikus-entzunezko baliabideek era guztietako pertsonengana iristeko duten ahalmena ezagututa, Aita Menni Ospitaleko profesionalek eta Mondragon Unibertsitateko Ikus-entzunezko Komunikazioko Fakultateak elkarlanean jardun dute, gure gizarteko pertsona askok eta askok oraindik ere arazo mentalekiko daukaten ikuspegi negatiboa aldatzen ahalegintzeko.
Film laburra
‘Zarena Gara’ (‘Somos lo que eres’) ikus-entzunezkoak 8 minutuko iraupena du eta Aita Menni Ospitaleak ekoitzi du, Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultatearekin lankidetzan. Itxaropen mezu honekin, arazo mental larriak dituzten pertsonei aukerak ukatuko ez dizkien gizarte baten alde egin nahian, bat egingo dugu 2018rako aukeratutako leloarekin: ‘Hezkuntza inklusiboa, osasun mental positiboa’. ‘Zarena Gara’, hemen beheran oso-osorik ikus daitekeena, ikasle talde batek Ikus-entzunezko Komunikazioko Graduan egindakoa da, gradu amaierako lan (GAL) moduan.
Euren lana aurkeztera eta eztabaidan parte hartzera hurbildu ziren, beraz, Saioa Murua gidoilaria eta Jon Gárate eta Iratz Urkizu kameralariak. Kontatu ziguten proiektua argibide jolas gisa osatu nahi izan zutela, non ez den hasieratik zehazten zeri buruzkoa izango den. Gainera, euskaraz egin nahi izan zutela adierazi zuten, ez baita erraza gaixotasun mentalari buruzko edukiak euskaraz aurkitzea. Jendartean gaixotasun mentala duten pertsona mordoxka zeuden, eta txaloekin egin zioten harrera filmari. Argi geratu zen aurrerapauso handiak eman diren arren, oraindik ere asko dagoela egiteko osasun arazo mota hori duten pertsonak “beste zeinahi pertsonaren” baldintza berberetan lanera daitezen, jaso dezaten hezkuntza eta goza dezaten astialdiaz eta gizarte bizitzaz. Laguntza espezifikoak finkatu behar dira, eta alde batera utzi ideia zahar eta aurreiritziak.
“Egia da pertsona batzuek iraupen luzeko ospitaleratzeak behar izaten dituztela, baina gaur egun gaixotasun mentala duten pertsona gehienak komunitatean bizi dira. Batzu-batzuek laguntza profesionala behar izaten dute, baina beste asko modu independentean bizi dira, bizimodu ‘normala’ eginez. Norabide horretan egin behar dugu aurrera, arlo honetan aurreratuagoak dabiltzan beste herrialde eta autonomia erkidego batzuek egiten duten bezalaxe”, nabarmendu zuen Huesok, filmaren errealismoaz galdetu ziotenean. Gaixotasun mentala duten pertsonek eskatu zuten uzteko hitz egiten, entzuteko, ez begiratzeko “atzerako ispilu batetik bezala”, kontuz ibiltzeko eurei eta euren arazoei buruz jarduteko egunero erabiltzen dugun hiztegiarekin, emateko lana, eurengan konfiantza izateko… Azken batean, “beste edonor bezala tratatzeko, errespetu berarekin“.
‘Zarena Gara’ eta Osasun Mentalaren Nazioarteko Eguna, komunikabideetan
Urriaren 10ean, Osasun Mentalaren Nazioarteko Egunean, hainbat komunikabidek zabaldu zuten ‘Zarena Gara’ film laburrak igorritako mezua: osasun mentalarekin lotutako arazoak dituen pertsona batek bestelakoak bezalakoxe gaixotasuna dauka, eta laguntza jasoz gero, gainerakoon pareko bizimodua izan lezake.
Gara egunkariak erreportaje luze bat argitaratu du, bideo eta guzti. Bertan, Deiene Gallastegi psikologoak eta Lorea Montoya gizarte langileak, Vicente Hueso Errehabilitazio Psikosozialeko Zentroen koordinatzailearekin batera, adierazten dute lantalde sare batean egindako lanaren fruitua dela, non pixkana-pixkana ari den aurrera egiten, eta hainbat arlo lantzen hasiak direla: esaterako, boluntariotza, Bidezko Merkataritzako denda batean arreta eskainiz edo Beasaingo Ehunmilak mendi lasterketan lagunduz. Zehazki, Beasaingoa da Gipuzkoako errehabilitazio psikosozialeko zentro aitzindarietako bat.Zentro horrek 10. urteurrena beteko du hilaren 26an.
Goiena Telebistan, berriz, ikus dezakegu nola azaltzen dituzten Maider Agiriano terapeuta okupazionalak eta Deiene Gallastegi psikologo klinikoak film laburraren mezua eta osasun mental komunitarioko gure lantaldeen helburuak. Diario Vasco eta Mondraberri egunkariek ere jaso dute ‘Zarena Gara’ film laburraren estreinaldiaren berri, eta daukan mezu integratzailea zabaltzen lagundu digute. Eskerrik asko! Eta eskerrik asko, jakina, Mondragon Unibertsitateari eta hango ikasle taldeari ere, hainbesteko ahalegina egiteagatik eta gaixotasun mentala duten pertsonen azalean jartzeagatik.
