Publikoak interes handia agertu zuen ‘Gaixotasun mentalaren errehabilitazioa erkidegoan’ hitzaldian
Urriaren 10ean ospatzen den Osasun Mentalaren Munduko Eguna dela eta, Urola Garaiko Eskualdeko Buru Gaixotasuna duten Pertsonen eta Senideen Gipuzkoako Elkarteak (AGIFES) Psikologia Klinikoan aditua den Vicente Huesok parte hartu zuen topaketa bat antolatu zuen. Topaketa joan den asteazkenean izan zen, urriak 7, Urretxuko Kultura Etxean.
Gutxi gorabehera 40 lagunek (horien artean gaixotasun mentala duten pazienteak, senideak eta Zumarragako eta Beasaingo Osasun Zentroetako langile soziosanitarioak) arretaz entzun zioten eta bi ordu baino gehiagotan Vicente Huesori. “Errehabilitazio psikiatriko komunitarioa” izan zen gure adituak eman zuen hitzaldiaren izenburua. Gaian aditua, el responsable del Beasaingo Errehabilitazio Psizkosozialeko Zentroko (CRPS) arduradunak gure profesionalak, pazienteak bizi diren inguruan ahalik eta bizimodurik autonomoena garatzeko gaitasuna berreskura ditzaten saiatzen direla azalduko zuen.
Gaixotasun mentalak, sintoma kliniko asko (haluzinazioak, delirioak, jokabide arraroak eta abar) eragiteaz gain, garrantzitsuak diren beste sintoma batzuk ere ekartzen ditu, hala nola apatia, ekimen falta, muga kognitiboak eta abar. Horiek guztiek, funtzionaltasunaren galera eragiten dute eguneroko bizitza autonomiaz garatzeko. Gaixotasun mentala duten pertsonek kezkatzeari eta oinarrizko gauzak (nork bere burua zaintzea, bere gela atontzea, etxea bera garbitzea…) egiteari uzten diote. Askotan etxeko jarduerak uzten dituzte, ez dira elikatzen, ez dituzte sendagaiak hartzen, ez dira erosketak egitera joatean edo ez dira kalera ateratzen lagunekin egiteko. Aisialdiko jarduerak uzten dituzte, beraien etorkizunarekiko ilusioa galtzen dute, eta pixkanaka eguneroko jardueretan laguntza behar duten pertsonak bihurtzen dira; baita jarduerarik oinarrizkoenak egiteko ere.
Errehabilitazioaren eredua eta helburua
Gaixotasun mental larria duten pazienteen errehabilitazioaren funtsezko helburua da gaitasun funtzionalak berreskuratzen laguntzea, eguneroko bizitzarik autonomoena izan dezaten. Profesionalek paziente bakoitzak behar duen laguntza eman behar dute, hala nola tratamendu psikofarmakologikoa eta laguntza arlo pertsonaletan: nork bere burua eta ingurukoak zaintzea, elikadura, osasun orokorra zaintzea, etxea antolatzea, aisialdia antolatzea, gizarte-sarea sustatzea, prestakuntza- eta lan-arloetan laguntzea eta abar.
Lan honetan senideak kontuan hartu behar ditugu, oro har, gaixotasunaren prozesuan zehar ahultze emozional handia izan dezaketelako.
Eskizofreniari buruzko zenbait bideo ikusita eta gure psikologoak hitzaldia amaituta, galderen txanda izan zen. Argi gertatu zen estigmak eta ulertezintasunak jarraitzen dutela psikosi, depresio eta beste gaixotasun mental batzuekin batera. Beraz, Vicente Huesok azpimarratu zuen oso garrantzitsua zela gizarte-hedapena, aurreiritzi askorekin amaitzeko. Horri buruz hitz egiteak eta elkarteekin harremanetan jartzeak (esaterako, Buru Gaixotasuna duten Pertsonen eta Senideen Gipuzkoako Elkartearekin), gaixotasun mental larriek dakartzaten zailtasunetan lagun dezakete.
Gaur egun, tratamendu psikiatrikoa duten pertsonak erkidegoan txertatzen ari gara, baina oraindik asko dago egiteko. Vicente Huesoren ustez, “laguntza komunitarioko baliabideak sustatu behar dira, erakundeetatik ateratzen laguntzeko, eta pazienteen tratamenduan parte hartzen dugun eragileok gure artean koordinatu behar dugu baterako helburu terapeutikoak ezartzeko, eta pazientearen bizi-kalitatea hobetzeko. Horretan, pazienteak berak eta bere familiak ere parte hartu behar dute, eurak baitira protagonista nagusiak”.
Aita Menni ospitalea erkidegoari begiratzen dion esku-hartze eredu bat ezartzen ari da gaur egungo CRPSetan, erabiltzailea gizartean ahalik eta gehien txerta dadin, gure errehabilitazio-programetan parte hartzeko zentroetara joateaz gain.
Zenbait gogoeta
Publikoak interes handia agertu zuen errehabilitazio-eredu honetan. Pertsona bakoitzari gizartean leku bat izaten laguntzea da bere helburua, ahalik eta autonomiarik eta normaltasunik handienarekin. Horretarako, haien gaitasunak eta beharrak kontuan hartzen dira. Praktikan, nahi duten pertsonei gidatzen ikastea, zailtasunak dituzten pertsonei beraien burua apaintzen edo lan egin duenari lana aurkitzen laguntzea ekartzen du horrek.
Errehabilitazioa erkidegoan badago; aretoan lau urte lanean zeramatzan eta tratamenduan dagoen pertsona bat zegoen. Hala ere, hitzaldiaren amaieran Arrasateko Eguneko Ospitaleko pazienteek gaixotasun mentalari buruz egindako zenbait gogoeta azaldu zituzten, horien artean:
– “Medikazioak hobeto egoten laguntzen gaitu”.
– “Besteek gehiago entzun behar gaituzte”.
– “Ez gara ez pertsona bortitzak ez eta agresiboak ere”.
– “Beti ez gaude ados terapeutekin”.
Azkenik, hauxe izan zen topaketan aztertutako esaldirik hunkigarriena: “Pertsonak gara”. Gogoeta horrekin ondorioztatu genuen agian esperientzia negatiboarengatik ez ditugula tratatzen askotan pertsonak gisa.
Honela jaso zuen Diario Vasco egunkariak.
