Espiritualtasunak zainketetan duen garrantzia eta gizakiaren zaurgarritasunaren aurreko errukia

Ekainaren 9an, ostiralean, Euskadik Ahizpa Ospitalarioen arreta espiritual eta erlijiosoaren «Errukiz Zaindu» XVII. Jardunaldia hartu zuen. Osasun arloko eta arreta espiritual eta erlijiosoko profesionalen arteko topaketa honen helburua zen pertsonei osasun arazoak baliabide gehiagorekin kudeatzea ahalbidetzen dien dimentsio espiritualaren balio terapeutikoarekin konektatzea. Goizean zehar egin ziren hitzaldiak azpimarratu zuten errukia kontuan hartzen ez duen arreta fisikoa, psikologikoa edo soziala, laguntza espiritual eta emozionalarekin osatzen ez dena, ezin dela benetako kalitatezko arreta izan.

Oraingoan, «Pertsonarengan oinarritutako espiritualtasunaren lanketa» izenburuarekin, Ahizpa Ospitalarioek antolatutako jardunaldiak ehun pertsona inguru elkartu zituen aurrez aurre Deustuko Unibertsitateko Paraninfoan (Bilbo), eta 140k baino gehiagok ere jarraitu zuten online horren garapena. Lehen aldiz, zaintzaren eta errukiaren inguruko hausnarketarako topaketa, bizi dugun testuinguru soziosanitarioan, Kataluniatik kanpo egiten zen.

Deustuko Unibertsitateko errektore Juan Jose Etxeberria, Bilboko gotzain Joseba Segura eta Ahizpa Ospitalarioen probintziako kontseilari M. Rosario Iranzo izan ziren topaketa honen hasierako mahaian, eta, beste hizlari garrantzitsu batzuen artean, M. Jesus Goikoetxeak ere parte hartu zuen, Giza Eskubideetan doktore, Deustuko Unibertsitateko Etikako irakasle, psikologo, teologo eta gure Aita Menni Ospitalea ondo ezagutzen duenak.

Errukiaren kultura sustatzea

Errukia kristautasunak gogokoen duen terminoetako bat da, eta beste tradizio erlijioso askotan ere presente dago, goizean agerian geratu zen bezala.

Ongietorriaren ondoren, Deustuko Unibertsitateko errektoreak adierazi zuen zaintza espiritualak lotura «misteriotsuki indartsua» sor dezakeela zaintzaileen eta zaindutako pertsonen artean. Ahizpa Ospitalarioen probintziako kontseilariak gogorarazi zuen bi hitzok, zaintzeak eta errukiak, «gure misio ospitalarioaren binomio bereizezina» osatzen dutela, duela 142 urte, Ahizpa Ospitalarioen erakundea kongregazio erlijioso gisa sortu zen unetik bertatik, , eta gaixoa «beti erdigunean» dagoela. Halaber, nabarmendu zuen karisma ospitalarioa lehen mailako erreferentzia dela giza zaurgarritasuna tratatzeko jakinduriari dagokionez. Bilboko Elizbarrutiko gotzainak esan zuen poza sentitu zuela jardunaldiaren bidez «beste batzuekiko sintoniarako» gaitasuna zabaldu ahal izateagatik, espiritualtasuna «pixka bat erreprimituta» dagoen garai hauetan.

Elkarrekiko mendekotasuna

Bere lehen hitzaldian, M. Jesus Goikoetxeak kontzientzia psikologikoa izateak, gaixoa ulertu eta kontuan hartzeak, duintasunez tratatzeak eta gaixotasunean zehar emozionalki laguntzeak duen garrantziari buruzko gogoeta egin zuen. Edozein giza bizitzaren helburua zoriontasuna lortzea eta bizitzen dugun horretan zentzua aurkitzea denez, profesionalek pertsonei lagundu behar diete zentzu hori aurkitzen, azaldu zuen. Samariar onaren parabola erreferentzia gisa erabiliz, adierazi zuen erruki izatearen onena «hurko bihurtzea» dela, hau da, besteengandik hurbileko izaki bihurtzea. «Eta hor erronka handi bat dugula uste dut, zaintzeko estilo bat ez galtzeko», gaineratu zuen.

M. Jesus Goikoetxeak argi utzi zuen garrantzitsua dela erabaki pertsonalak errespetatzea. Bere iritziz, zentzua duten proposamenek, bizi proiektuek, sarritan balioak eta pertsonen arteko laguntza behar izaten dute. «Nor? Nor? Nor dago gehiago noren mende?», galdetu zuen hizlariak, «zuek, pazienteen mende, edo pazienteak zuen mende?» Izan ere, denok bizitza burujabea izan nahi dugun arren, babesa behar duten «burujabetasunik gabeko» izakiak gara. Autonomia beti da interdependentea, eta pertsona bakoitzak nortasun desberdina du. Horri dagokionez, funtsezkoa da norbait egin nahi ez duen zerbait egitera ez behartzea. Besteen nortasuna aitortzeak aukera ematen digu geure mugak gainditzeko, horiek ere baditugu eta. Horrez gain, zentroek kultura bat sustatu behar dute, non pertsonek beren bizi planean aktiboki parte hartzen duten.

«Kultura sortzen ari gara» –esan zuen Alejandro Florit Ahizpa Ospitalarioen Identitate zuzendariak–, eta, jardunaldiaren lehen zatia ixteko, hausnarketa txiki bat egin nahi izan zuen, eransteko erakunde guztietan ez dela norberaren zaurgarritasuna onartzen, eta «begiratzeko modu hori dela prestatzen gaituena».

Errukiz Zaindu

Lehen zatiaren ondoren, zeinean gelditzea eta entzutea beharrezkoa dela azpimarratu zen, eta, horretarako, pertsonen kudeaketa aldatu behar dela eta aldaketa estrukturalak lortzeko denborak aldatu behar direla azpimarratu ondoren, «Errukiz Zaindu» mahai ingurua hasi zen. Bigarren atal horretan hainbat esperientzia eta begirada erakutsi ziren, premiei erantzun eraginkorra emateko, pertsonaren ikuspegi integral batetik.

Egoitz Zabala, Aita Menniko Pastoral eta Elkartasun Arloko koordinatzailea izan zen moderatzailea, eta Julio Gomez doktoreak parte hartu zuen –Santurtziko San Juan de Dios Ospitaleko zainketa aringarrien zerbitzuko koordinatzailea–, pertsonarengan oinarritutako zaintzari buruz hitz egiteko. Bere mintzaldian, azpimarratu zuen errukira daraman bidea pertsona bakoitzaren baitan hasten dela. Errukiak esan nahi du bestearen minaz jabetzea eta haren egoerarekin konprometitzea. Baina ez dugu ahaztu behar geure buruarekin ere errukitsuak izatea, autoerrukiak geure buruari samur eta maitasunez begiratzea ahalbidetzen digu, geure burua zaintzea, besteak zaintzeko. Errukia ez da soilik errukia izan behar gure eremu profesionalean, gure bizitza osoa eta sortutako guztia hartu behar ditu bere baitan, baieztatu zuen.

Begoña Rueda Psikologiako doktore eta Osakidetzako psikologo klinikoak «Geure burua zaintzea, zaintzeko» hitzaldia eman zuen. Hitzaldian autozainketaren eta zaintza instituzionalaren garrantzia azpimarratu zuen, baita zaintzen dituzten pertsonen balioa ere. Zaintzen duena baloratu behar dela nabarmendu zuen, eta dena ez dagoela lan baldintzen mende, lan kargaren banaketaren mende baizik, eta lidergo estiloa, hurbiltasuna, errespetua eta autonomia profesionala ukiezinak direla azpimarratu zuen.

Marisa Arias Barakaldoko Pastoral Barrutiko osasun pastoraleko arduradun eta San Eloy Ospitaleko arreta erlijioso eta espiritualeko kideak ere parte hartu zuen mahaian, eta ospitale publikoetan behar espiritualen arretan duen esperientzia partekatu zuen, benetako arreta integrala eskaintzeari dagokionez.

Jorge Juan Galanek, Ciempozueloseo Benito Menni Ahizpa Ospitalarioen Asistentzia Guneko Pastoraleko eragileak «Esperientziatik legatura zaintza espiritualetan» hitzaldia eskaini zuen. Hizlariak zentroan pandemian bizitako lehen uneak gogoratu zituen, nola nahi izan zuen bakea eta baretasuna eskaini, artatzen ari ziren pertsonengan sortzen hasi zen urduritasunaren aurrean.

Bukatzeko, M. Jesus Goikoetxeak hartu zuen hitza berriro. Bigarren hitzaldi horretan, errukia martxan jarri aurretik pertsona bakoitzaren historia zehatza ezagutzea funtsezkoa dela ziurtatu zuen, pertsonarengan zentratutako arretak haren nortasuna eta historia ezagutzea esan nahi duela, behar duena eman ahal izateko. Eta narrazioak garrantzitsuak direla prozesu honetan, pertsona bat ahalduntzeko edo deshumanizatzeko erabil daitezkeelako.

Bideoa

Ahizpa Ospitalarioen YouTube kanalean sar daiteke jardunaldi osora.