Autismoa eta itxialdia

Itxialdia gogorra izatean ari da, oro har, baina are gehiago da dibertsitate funtzionala edo desgaitasuna duten pertsonen kasuan. Zehazki, autismoa duten pertsonez gogoratu gara gaur.

Macarena Aspiunzak, Adimen Desgaitasuneko eta Jokabide Nahasmenduak dituzten Autismoaren Espektroko Nahasmenduko Unitateko psikologoak azaldu digun moduan, AEN duten pertsonek, normalean, aldaketetara egokitzeko zailtasunak dituzte eguneroko errutinetan, zorroztasun kognitiboa, ulermen falta eta defizitak bere sentimenduak edo beharrak adierazteko orduan. Testuinguru honetan, ohikoa izaten da aldaketa txikien aurrean estres mailak handitzea, eta horren ondorioz, portaeraren nahasmenduak ere handitzea, esaterako:

·         Jokabide negatiboak eta desafio-jokabideak, ezarritako neurrien aurkakoak.

·         Nork bere burua erregulatzeko zailtasun esanguratsuak aurkeztea, laguntzeko irudi nagusiei heteroagresibitateak handitzea eta areagotzea eragiten dutenak.

·         Osasun mentaleko baldintza komorbidoek okerrera egitea (antsietatea, depresioa…), osotasun fisikoa arriskuan jar dezaketenak.

Talde horren ahultasuna Osasun Ministerioak aitortu du, martxoaren 20ko 76. BOEn argitaratutako instrukzio baten bidez. Hauxe ezartzen du esplizituki: “gaitzea, alde batetik, jokabide nahasmenduak dituzten desgaituak, esaterako, autismoaren espektroko eta jokabide disruptiboak dituztenak, alarma-egoeraren deklarazioak ekarritako itxialdi-egoerak okerrera egin dutenak; bestetik, haren lagun bat ere gaitzea, erabilera publikoko bideetatik ibiltzeko, betiere kutsatzea saihesteko beharrezkoak diren neurriak errespetatzen badira“.

Halaber, beste neurri osagarri batzuk ere hartu behar dira AEN duten pertsonen emozioak erregulatzen laguntzeko. Aita Menni Ospitalean zenbait gomendio eman nahi ditugu, senideei eta laguntzen duten pertsonei AEN duten pertsonen jokabide-nahasmenduan laguntzeko gaur egungo egoeran:

·         Egitura eta ordutegi berari jarraitzen saiatzea, material bisuala erabiliz, hala nola irudiak edo piktogramak.

·         Ohiko ordutegia mantentzea, lo egiteko eta elikatzeko erritmoak errespetatuz.

·         Mugimendua ekartzen duten ariketak egitea, antsietate mailak murrizten laguntzeko.

·         Zentzumen-kanalak erabiltzea, emozioak erregulatzen laguntzeko, zentzumenak estimulatuz, eta pertsona bakoitzaren zentzumen-profilaren aurreko estimulua egokituz.

·         Iraupen laburreko jarduerak eta askotarikoak egitea, betiere errutinari egokitutakoak.

·         Gailu digitalen erabilera erraztea, aisialdiko eta elkarrekintza elementu gisa, erreferentziako irudiekin.

Esteka honetan, Manuela Molina psikologoak idatzitako liburu labur baten erreferentzia daukazue. Deskarga dezakezue, eta AEN duten pertsonei koronabirusa zer den azaltzen eta ulertzen lagun dezakeena.